Latarnia morska w Kołobrzegu

Ten rozwój portu przyczynił się także do powstania pierwszej latarni morskiej. Jak pisze H. Riemann, pierwsze światło latarni zapłonęło w 1666 r. na nowo wybudowanej wieży budynku, w którym mieścił się zarząd portu. Technologicznie, przy budowie kołobrzeskiej latarni oparto się na obiekcie w Travemünde. Źródła podają jednak, że w Kołobrzegu światło zapalano tylko wtedy, gdy do portu wpływał statek.

Koniec trzeciej dekady drugiej połowy XVII w. to odczuwalny regres gospodarczy miasta. Stocznia wojenna została przeniesiona do Piławy, bo kołobrzeski port był już za mały dla stale wzrastających ambicji morskich Brandenburgii i rozrastającej się floty. Na początku XVIII w., zwłaszcza jesienią i gdy spodziewano się statków z Kłajpedy oraz Rygi, wystawiano tylko latarnie na falochronie portowym.

W 1866 r., a więc 200 lat później od pierwszej wzmianki o funkcjonowaniu latarni morskiej, w Kołobrzegu paliło się światło białe, zasilane olejem rzepakowym w lampie Fresnela, która była wciągana na maszt ze stacji pilotów. Znajdowała się ona na wschodnim falochronie. W spisie latarń zachowała się informacja, że światło latarni znajdowało się na wysokości 7,8 m n.p.m. W ciągu roku zużywano 77,6 kg oleju rzepakowego. Latarnię obsługiwał jeden latarnik. Kolejny spis latarń z 1896 r. zawiera informacje na temat zmian w kołobrzeskiej budowli. Wysokość światła wynosiła już 8,6 m, a kolor z białego zmienił się na czerwony. W lampie zastosowano soczewkę o ogniskowej 250 mm, a zasięg światła wynosił 6 mil morskich.

Budynek docelowy dla latarni morskiej wybudowano w Kołobrzegu dopiero w 1899 r. Stanął on na Forcie Ujście. Różne dzieła inżynieryjne istniały u ujścia Parsęty od początku nowożytnych dziejów twierdzy. Już w 1627 r. wzniesiono w tym miejscu blockhaus. Po zniszczeniu obiektu przez sztorm w 1709 r. powstał następnie szaniec, zastąpiony podczas rozbudowy twierdzy w latach 1770-1774 fortem bastionowym o rdzeniu w postaci okrągłej, trzykondygnacyjnej wieży. Obiekt został unowocześniony podczas modernizacji i rozbudowy twierdzy w latach 1832-1836. Nasyp bastionowy od strony kanału portowego i morza został obmurowany. Zmieniła się także forma wieży fortowej. W tej właśnie formie zabytek przetrwał do 1945 r. W podziemiach znajdował się magazyn i studnia z wodą pitną. Poziom pierwszy był przeznaczony dla piechoty, natomiast górny dla artylerii. Po demilitaryzacji twierdzy, w drugiej połowie XIX w., fort stał się fundamentem pod nową latarnię morską.

Kres latarni morskiej nastał w marcu 1945 r. 12 lub 13 dnia tego miesiąca obiekt został wysadzony przez żołnierzy niemieckich, gdyż stanowił punkt orientacyjny dla polskiej artylerii. Niedługo po zdobyciu miasta przystąpiono do budowy nowej latarni, używając do tego cegły pochodzącej z rozbiórki. Umiejscowioną ją nie obok, ale na Forcie Ujście. Była to inicjatywa garnizonu radzieckiego stacjonującego w Kołobrzegu. Zlikwidowano stok wzniesienia i powiększono powierzchnię tarasu, który od strony kanału portowego został obmurowany zgodnie z istniejącą dekoracją architektoniczną zabytku. Na wysokości 26 metrów umieszczono laternę. Zasięg światła wynosił 18 mil morskich, a jego wysokość 36,5 m n.p.m. Powyżej znajdowała się podświetlana czerwona gwiazda. Na forcie urządzono cmentarz, na którym pochowano żołnierzy polskich i radzieckich poległych w walkach o miasto, w tym szczątki Bohatera Związku Radzieckiego – majora Klimienki, aby nekropolii nadać wyższą rangę. Cmentarz został uroczyście otwarty 1 listopada 1945 r. Latarnia była także pomnikiem upamiętniającym zwycięstwo Związku Radzieckiego i Polski nad faszyzmem.

Na kapitalny remont latarnia czekała do końca lat 70. 16 sierpnia 1979 r. wygaszono główne światło w laternie i zapalono tymczasowe. Wykonano nową laternę, w której zainstalowano specjalną lampę obrotową, składającą się z dwóch 5-tablicowych lamp typu PRB-21 – jedna nad drugą, skręconych względem siebie o 36 stopni. W ten sposób powstaje 10 wiązek świetlnych, a każda pochodzi od dwóch 200-watowych żarówek. Wieża latarni została odrestaurowana na zewnątrz, a także w środku, gdzie zainstalowano nowe stalowe schody. Latarnia została oddana do użytku 29 lipca 1981 r.